Inwestycja w świadczenia pozapłacowe to inwestycja w przyszłość firmy. I wbrew pozorom, w tym stwierdzeniu ma w tym przesady. Pracodawcy, którzy rozumieją i reagują na zmieniające się potrzeby pracowników, przyciągają najlepsze talenty i z większą łatwością budują zespoły gotowe na wyzwania. Korzyści są liczne, dlatego warto wiedzieć, czym są świadczenia pozapłacowe i które z nich wdrożyć w swojej firmie.
Czym są świadczenia pozapłacowe?
Świadczenia pozapłacowe to inaczej benefity pracownicze. Samo słowo „benefit” wywodzi się od łacińskich słów „bene”, oznaczającego „dobrze”, i „facere” oznaczającego „czynić”. Benefity pozapłacowe to dodatkowe świadczenia oferowane przez pracodawców swoim pracownikom, które wykraczają poza standardowe wynagrodzenie za pracę.
Z definicji benefity pracownicze mają na celu poprawę jakości życia pracowników. Dlatego ułatwiają życie na wiele sposobów – mogą obejmować opiekę zdrowotną, ubezpieczenia, wsparcie w rozwoju osobistym i zawodowym. Takie świadczenia mają na celu nie tylko zwiększenie produktywności i lojalności zespołu, ale przede wszystkim budowanie pozytywnego wizerunku firmy jako miejsca pracy, które dba o swoich pracowników.
Wdrożone strategicznie, benefity staną się cennym narzędziem budowania relacji między pracodawcą a zespołem. Kiedy są oparte trosce o pracowniczy dobrostan, w dłuższej perspektywie przełożą się na wzrost lojalności. Według badań przeprowadzonych przez Aflac (1) aż 60% respondentów deklaruje, że dzięki benefitom są mniej chętni odejść z aktualnych organizacji.
Rodzaje świadczeń pozapłacowych
Świadczenia pozapłacowe można podzielić na kilka głównych kategorii:
- Zdrowotne – w tym prywatna opieka medyczna, pakiety opieki zdrowotnej, finansowanie zabiegów i konsultacji specjalistycznych.
- Odciążające domowy budżet – w tym karta lunchowa, dofinansowanie wczasów, pomoc materialna w trudnych sytuacjach życiowych.
- Wspierające rozwój – w tym szkolenia, kursy, dofinansowanie studiów, lekcje języków obcych.
- Udogodnienia w miejscu pracy – w tym elastyczne godziny pracy, praca zdalna, przestrzenie relaksacyjne.
- Rekreacyjne – w tym karty sportowe, dofinansowanie karnetów na siłownię, organizacja wyjazdów integracyjnych.
- Inne świadczenia – w tym bony zakupowe, dopłaty do dojazdów do pracy, ubezpieczenia na życie.
Jak widać, rodzajów świadczeń jest wiele, a rozwiązań – jeszcze więcej. Jak wybrać z nich odpowiednie dla swojej organizacji?
Benefity pracownicze – jak je wybrać?
Wybór benefitów pozornie jest łatwą kwestią, ale po drodze czyha kilka pułapek. Pierwszą z nich jest to, że osoba przeglądająca opcje może bezwiednie ułożyć z nich pakiet dla… siebie. Oczywiście, wybierający świadczenie również jest jego potencjalnym odbiorcą, ale dobrze byłoby, gdyby nie był jedyną osobą korzystającą z przyszłych rozwiązań.
Kolejnym zagrożeniem jest bezkrytyczne wzorowanie się na konkurencji. W jej ofercie jest karta sportowa, konsjerż, vouchery do kina? Błędem jest bezkrytycznie wprowadzenie analogicznych benefitów u siebie. Dlaczego? Sytuacja naszych pracowników może się różnić. Na przykład w ich miejscowościach w ogóle nie ma kina. Dobrze jest mieć voucher, ale zdecydowanie lepiej jest móc z niego skorzystać.
Choć porównanie oferty konkurencji z własną daje już jakiś obraz, nadal nie odpowiada na pytanie, czego potrzebują pracownicy w Twojej organizacji.
Aby czerpać korzyści z oferty benefitów, nie wystarczy tylko ją wprowadzić. Będzie działała wtedy, kiedy odpowie na potrzeby pracowników w organizacji. Dlatego warto, aby wprowadzane rozwiązanie było możliwie uniwersalne, jak na przykład karta lunchowa. Wszyscy pracownicy czasem głodnieją. Niezależnie od pełnionej roli, każda osoba w organizacji będzie mogła skorzystać z tego świadczenia, tym samym odciążając domowy budżet.
Zanim wdrożysz jakiś benefit, warto najpierw sprawdzić, czy pracownicy Twojej organizacji będą z niego korzystać. Aby to zrobić, wystarczy zapytać, na przykład przeprowadzając ankietę. Pamiętaj, że z punktu widzenia pracowników, najbardziej wartościowe benefity to te, które odpowiadają na ich aktualne potrzeby i przyczyniają się do poprawy jakości życia.
Świadczenia pozapłacowe a ZUS i podatek dochodowy
Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, większość świadczeń pozapłacowych stanowi przychód podlegający opodatkowaniu. Jednak niektóre opcje są zwolnione z obowiązku uiszczania składek.
Do tych należą między innymi benefity finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS). Do końca 2023 roku limit zwolnień podatkowych wynosił 2000 zł rocznie, ale od 1 stycznia 2024 roku został obniżony do 1000 zł. Do tej kwoty świadczenia finansowane z ZFŚS się do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne ani zdrowotne.
Kolejną grupą świadczeń, których dotyczą ulgi podatkowe, są benefity żywieniowe, wśród nich karty lunchowe. Taki benefit jest zwolniony ze składek ZUS do kwoty 450 zł miesięcznie na pracownika. Wybór świadczenia, które podlega takiemu odliczeniu, wzmacnia siłę nabywczą pracownika bardziej, niż podwyżka o tej samej kwocie.
Total Rewards a świadczenia pozapłacowe
Total Rewards oznacza holistyczne podejście do wynagrodzeń. Według tej koncepcji zyskiem pracownika jest nie tylko tradycyjne wynagrodzenie pieniężne, ale wszystkie korzyści, które daje mu praca w danym miejscu, ze świadczeniami pozapłacowymi włącznie.
Co możemy zaliczyć do Total Rewards? Na przykład:
- możliwość rozwoju i zdobywania kolejnych szczebli kariery,
- dbałość o dobrostan,
- rozwiązania wspierające równowagę między życiem zawodowym i prywatnym,
- możliwość korzystania z firmowego sprzętu,
- wszelkiego rodzaju benefity pracownicze.
Aby postawić kropkę nad „i” Total Rewards, pracownik na koniec roku powinien otrzymać dokument, tzw. total rewards statement. W nim wyszczególnia się wszystkie osiągnięte korzyści. To sprawia, że pracownik zyskuje świadomość, jak dużo daje mu praca w organizacji (i jak wiele straci, decydując się ją opuścić).
Najbardziej pożądane świadczenia pozapłacowe
Trendy na rynku świadczeń pozapłacowych w 2024 roku wskazują na rosnące zainteresowanie benefitami związanymi z work-life balance, takimi jak elastyczne godziny pracy, możliwość pracy zdalnej, czy dofinansowanie posiłków (2).
Pamiętajmy, że preferencje pracowników co do świadczeń pozapłacowych mogą się różnić w zależności od branży, organizacji, a nawet zajmowanej pozycji w firmie. Badania wskazują, że szczególnie cenione są świadczenia bezpośrednio wpływające na codzienne życie i dobrostan. Do tych należą opieka zdrowotna, benefity żywnościowe czy elastyczny czas pracy (3).
W obliczu rosnących kosztów życia warto postawić na rozwiązania, które działają w szerokim zakresie – na przykład pomagają zadbać o zdrowy styl życia przy jednoczesnym odciążeniu domowego budżetu.
Warto pamiętać, że osoby aktywnie poszukujące pracy coraz częściej chcą trafić w miejsce, które oferuje więcej niż tylko wynagrodzenie. Dlatego dobrze przemyślana i realizowana strategia benefitowa może stać się silną przewagą konkurencyjną firmy.
Źródła:
- https://www.aflac.com/docs/awr/pdf/2016–detailed–findings/awr.2016–fact–sheet_small–business–trends–less–than–50.pdf?src_trk=em66462c4f160d14.719811561964875993
- https://wyborcza.pl/prenumeratab2b/7,188952,30625072,benefity-pracownicze-w-2024-kto-re-s-wiadczenia-be-da-poz-a-dane.html
- https://enterthecode.pl/badania/raport-benefitow-pracowniczych-2023/