Czym jest ESG? O tym skrócie mówi się ostatnio dużo i często. Przygotowaliśmy informacje, które pozwolą Ci go rozszyfrować i zrozumieć istotę tego podejścia. Jak przygotować wdrożenie ESG w firmie lub poprawić wyniki. Sprawdźmy!
Co to jest ESG?
ESG to koncepcja, która polega na zrównoważonym podejściu do prowadzenia biznesu. Skrót ten pochodzi od angielskich słów:
Environmental (środowisko). Obejmuje troskę o kwestie takie, jak:
- zmiana klimatu i emisje gazów cieplarnianych,
- zużycie zasobów naturalnych i efektywność energetyczna,
- zarządzanie odpadami i recykling,
- ochrona bioróżnorodności,
- innowacje w zakresie zielonych technologii.
Social (społeczeństwo), obejmuje:
- prawa pracownicze i warunki pracy,
- różnorodność i inkluzywność,
- zaangażowanie społeczne,
- społeczną odpowiedzialność biznesu (CSR),
- odpowiedzialne budowanie łańcucha dostaw,
- relacje z lokalnymi społecznościami.
Governance (ład korporacyjny), czyli:
- strukturę i niezależność zarządu,
- etykę biznesową i transparentność,
- politykę wynagrodzeń kadry zarządzającej,
- prawa akcjonariuszy,
- zarządzanie ryzykiem i compliance.
W praktyce ESG to zestaw kryteriów, które pokazują, jak firma radzi sobie z wyzwaniami środowiskowymi, społecznymi i tymi związanymi z zarządzaniem. Raporty ESG, do których składania będzie zobligowanych coraz więcej firm, mogą powiedzieć znacznie więcej niż same wyniki finansowe. Zwłaszcza w kontekście kondycji i perspektywy firmy (1).
Podejście w duchu ESG jest wynikiem ewoluującej świadomości. Dziś nie wystarczy, że organizacja dobrze prosperuje. Musi pokazać, że robi to w sposób odpowiedzialny – dbając o planetę, ludzi i przestrzegając zasad „fair play” w biznesie. Właśnie to stanowi założenie ESG. Sam raport jest coraz istotniejszy również dla inwestorów. Ci traktują go jak wskaźnik potencjalnych ryzyk i szans, wykraczający poza tradycyjne mierniki finansowe (2).
Raportowanie ESG: kto za to odpowiada?
Pierwsza myśl, kiedy na firmy zostaje nałożony nowy obowiązek, to: „kto ma się tym zająć?”. Zanim odpowiemy, zaznaczmy, że raportowanie ESG to nie jest zadanie dla jednej osoby czy działu. W sporządzaniu dokumentu bierze udział w zasadzie cała firma. Spójrzmy:
- Zarząd i top management ustalają kierunek i strategię ESG.
- Finanse zbierają i analizują dane.
- Rolą HR w raportowaniu ESG są kwestie społeczne, np. różnorodność w miejscu pracy.
- Dział zrównoważonego rozwoju (jeśli taki jest) koordynuje całość działań ESG.
- Prawnicy dbają o zgodność z przepisami.
HR jest jednym z najważniejszych działów, które współpracują przy raporcie ESG, ponieważ jego rolą jest niemalże cały obszar „S” (3). Sporządzenie procedur, polityk personalnych i podobnych dokumentów to integralna część strategii ESG.
Kto ma obowiązek raportowania ESG?
Obowiązek raportowania ESG wprowadzany jest stopniowo, zgodnie z wytycznymi Unii Europejskiej zawartymi w dyrektywie CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Najważniejsze terminy znajdziesz poniżej.
1. Od 2025 roku (za rok 2024)
Obowiązek raportowania będzie dotyczył dużych jednostek zainteresowania publicznego, które już wcześniej podlegały obowiązkowi raportowania niefinansowego zgodnie z dyrektywą NFRD. To podmioty zatrudniające ponad 500 pracowników i spełniające jedno z kryteriów finansowych:
- suma bilansowa powyżej 20 mln euro,
- przychody netto powyżej 40 mln euro.
2. Od 2026 roku (za rok 2025)
Obowiązek raportowania obejmie wszystkie duże spółki (notowane i nienotowane na giełdzie) spełniające co najmniej dwa z trzech kryteriów:
- ponad 250 pracowników,
- suma bilansowa powyżej 25 mln euro,
- przychody netto powyżej 50 mln euro.
3. Od 2027 roku (za rok 2026)
Raportowanie będzie obowiązkowe dla małych i średnich przedsiębiorstw notowanych na rynku regulowanym, które spełniają co najmniej dwa z trzech kryteriów:
- ponad 10 pracowników,
- suma bilansowa powyżej 350 tys. euro,
- przychody powyżej 700 tys. euro.
4. Od 2028 roku (za rok 2027)
Obowiązek raportowania obejmie wybrane firmy spoza UE posiadające spółkę zależną lub oddział w Polsce, które osiągają roczne przychody powyżej 150 mln euro w UE.
Dokładne terminy i szczegóły wdrożenia tych przepisów w Polsce mogą ulec niewielkim zmianom, gdyż trwa proces implementacji dyrektywy CSRD do polskiego prawa. Obecnie (stan na wrzesień 2024) trwają prace nad projektem ustawy, która ma dostosować polskie przepisy do wymogów CSRD.
Wskaźniki ESG – co warto mierzyć?
Znasz już nieco lepiej teorię, dlatego pora przełożyć ją na praktykę. Jakie wskaźniki ESG warto śledzić?
Środowisko (E)
- Ile CO2 wypuszczamy w powietrze?
- Ile energii i wody zużywamy?
- Jak dużo odpadów produkujemy i ile z nich poddajemy recyklingowi?
Społeczeństwo (S)
- Jak różnorodny jest nasz zespół?
- Czy jest zachowany parytet płciowy?
- Ile wypadków przy pracy mieliśmy w ostatnim roku?
- Jaka jest rotacja pracowników?
- W ile projektów społecznych się angażujemy?
- Jaki jest poziom satysfakcji pracowników?
- Czy mamy programy rozwoju i szkoleń dla pracowników?
- Jak wygląda równość płac między kobietami a mężczyznami?
Ład korporacyjny (G)
- Ilu jest niezależnych członków zarządu?
- Czy wynagrodzenia są transparentne?
- Jak radzimy sobie z ochroną danych i cyberbezpieczeństwem?
- Czy mamy politykę antykorupcyjną i jak jest ona egzekwowana?
- Jak często przeprowadzamy audyty wewnętrzne?
Jak już wiesz, dla HR-u najważniejsze będą wskaźniki społeczne.
Jakie są narzędzia do mierzenia wskaźników ESG?
Wiesz, co mierzyć. Kolejnym pytaniem jest „jak to robić”? Na rynku pojawiają się platformy do zarządzania danymi ESG, ale to nie jedyne narzędzia, których możesz użyć. Istnieją także oprogramowania pozwalające przeanalizować mniejsze składowe raportu, np. takie do śledzenia emisji CO2 czy systemy do zarządzania energią. Działy HR mogą korzystać z narzędzi do analizy różnorodności i inkluzywności. Ponieważ o ESG w Polsce robi się coraz głośniej, możemy założyć, że programy będą pojawiały się również w polskojęzycznych wersjach.
Benefity, które poprawią Twoje wskaźniki ESG
Obiecaliśmy, że nie tylko wytłumaczymy, czym jest ESG, ale że powiemy także, jak poprawić wskaźniki. Prawdopodobnie nie masz wpływu na wygląd łańcucha dostaw, ale jest coś, co leży w kompetencjach działu HR. I jest tym program benefitowy. Z jego pomocą możesz skutecznie podnieść wskaźniki ESG.
Co warto rozważyć? Zanim przejdziesz do naszej listy, przypominamy, że potrzeby każdej organizacji są inne. Dlatego przed wdrożeniem benefitów najlepiej zbadać potrzeby pracowników. Zyskasz pewność, że świadczenie ma swoje uzasadnienie biznesowe.
A na liście benefitów wspierających ESG znajdują się m.in.:
- programy wellbeingowe, czyli holistyczne podejście do dobrostanu pracowników (w tym zdrowia – psychicznego i fizycznego);
- karta przedpłacona na posiłki to nie tylko wygoda dla pracowników, ale też wsparcie dla lokalnych biznesów i promocja zdrowego odżywiania. Od 1 września 2023 roku weszło w życie rozporządzenie, które podniosło kwotę zwolnienia ze składek ZUS za benefity żywieniowe z 300 zł do 450 zł miesięcznie na pracownika. Są nim objęte także karty lunchowe.
- szkolenia i rozwój. Warsztaty, dofinansowanie kursów, czyli to wszystko, co poprawia wskaźniki rozwoju kapitału ludzkiego i pomaga zatrzymać talenty w firmie.
- wolontariat pracowniczy to świetny sposób na działania CSR (Corporate Social Responsibility), czyli społeczne zaangażowanie firmy. Dzięki takim inicjatywom pracownicy zyskują przestrzeń do integracji, a jeśli mogą także wybrać rodzaj działań, czują się bardziej sprawczy.
- dofinansowanie dojazdów komunikacją miejską lub zakupu rowerów wydają się dobrym pomysłem, który dodatkowo wspiera redukcję emisji CO2.
- elastyczne formy pracy (np. elastyczny czas pracy) – poprawią work-life balance i mogą zmniejszyć emisję związaną z dojazdami do pracy.
- wprowadzenie programów promujących różnorodność i inkluzywność. Jak to zrobić? Wdrażaj polityki i szkolenia.
- zielone benefity. Może sadzonki drzew jako prezenty albo warsztaty o ekologii? To nie tylko miły gest, ale też sposób na poprawę świadomości ekologicznej w firmie.
Strategia ESG – podsumowanie
ESG to nowy sposób myślenia o roli biznesu w społeczeństwie. Właśnie dlatego podejście jest holistyczne i łączy kwestie środowiskowe, społeczne i związane z zarządzaniem.
Katalizatorem zmian jest HR. Ma do odegrania ważną rolę, szczególnie w obszarze budowania zaangażowania pracowników i rozwoju kompetencji związanych z ESG. Nie oznacza to, że na barkach tego działu spoczywa cały ciężar transformacji. Wdrożenie ESG wymaga zaangażowania całej organizacji, od zarządu po szeregowych pracowników.
To wysiłek, owszem, ale warty podjęcia. Korzyścią dla firm będzie nie tylko działanie w myśl nowej litery prawa. Organizacje mogą skutecznie zwiększać lojalność klientów i pracowników, a także akcentować działania spójne z deklarowanymi wartościami. ESG to szansa na budowanie biznesu, który nie tylko generuje zyski, ale także pozytywnie wpływa na świat.
A świat potrzebuje tego tak bardzo, jak jeszcze nigdy.
Źródła:
- The Investor Revolution, 2019, https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=2755951
- ESG and financial performance: aggregated evidence from more than 2000 empirical studies, 2015, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2699610
- Environmental, Social and Governance (ESG) Scores and Financial Performance of Multilatinas: Moderating Effects of Geographic International Diversification and Financial Slack, 2021, https://link.springer.com/article/10.1007/s10551-019-04177-w.
