Zero korków, swoboda, kawa z własnego kubka i przerwa wtedy, gdy jej potrzebujesz. Praca w domu kusi wygodą, ale szybko okazuje się, że kąt w kuchni to nie idealne biuro, a praca zdalna ma swoje zasady, obowiązki i pułapki. Jeśli chcesz odnaleźć się w tym modelu lub właśnie planujesz na niego przejść, ten tekst pomoże Ci uporządkować wszystko: od przepisów i branż, po organizację miejsca i sposoby na skupienie. Nawet gdy kanapa roztacza wyjątkowo kuszącą perspektywę.
Praca w domu: zasady, przepisy
Zasady pracy zdalnej reguluje kodeks pracy – dokładnie art. 67(18)–67(33), wprowadzony nowelizacją z 2023 roku. Przepisy omawiają kwestię obowiązków obu stron stosunku pracy.
Omówmy je.
Obowiązki pracownika przy pracy zdalnej w domu
To, że szef nie zagląda przez ramię, nie oznacza braku odpowiedzialności. Osoba wykonująca pracę zdalną w domu ma kilka podstawowych obowiązków. Musi:
- przestrzegać przepisów BHP,
- stosować się do regulaminu pracy zdalnej, jeśli został wprowadzony w firmie,
- potwierdzać obecność lub raportować czas pracy – zgodnie z ustalonymi zasadami, np. za pomocą systemu kadrowego, mailowo albo przez dedykowaną aplikację.
Praca zdalna nie zawsze oznacza elastyczność – nawet jeśli pracujesz z sypialni, obowiązują Cię te same godziny, co w biurze.
Praca zdalna – obowiązki pracodawcy
W gestii firmy znajduje się:
- dostarczenie sprzętu i oprogramowania potrzebnego do realizacji zadań,
- wypłacenie ekwiwalentu za korzystanie z prywatnego sprzętu, prądu czy internetu (jeśli strony tak się umówią),
- organizacja szkolenia BHP i oceny ryzyka zawodowego związanego z pracą w domu,
- uregulowanie zasad kontroli wykonywania obowiązków, ochrony danych i przestrzegania procedur.
Te kwestie zazwyczaj są doprecyzowane w regulaminie pracy zdalnej lub indywidualnym porozumieniu z pracownikiem.
Praca zdalna stała i okazjonalna – czym się różnią?
Nie każdy, kto pracuje z domu, wykonuje pracę zdalną zdefiniowaną w przepisach. Kodeks przewiduje dwa podstawowe modele:
- praca zdalna regularna – czyli ustalona z góry, na podstawie umowy lub porozumienia,
- praca zdalna okazjonalna – na wniosek pracownika, maksymalnie 24 dni w roku.
W tym drugim przypadku nie ma obowiązku wypłacania ekwiwalentu ani wyposażania stanowiska.
W jakich branżach możliwa jest praca w domu
W pierwszej kolejności na myśl przychodzą zwykle zawody z branży IT – programiści, testerzy, administratorzy systemów mogą wykonywać swoje obowiązki praktycznie z każdego miejsca z dostępem do internetu. Rzecz ma się podobnie w marketingu, ponieważ copywriterzy, graficy, specjaliści SEO czy osoby zarządzające social mediami często pracują zdalnie od początku swojej kariery.
Równie dobrze praca z domu sprawdza się w obszarach takich jak księgowość i analityka, obsługa klienta (np. call center), korepetycje, kursy online czy szkolenia biznesowe.
Pomysły na pracę w domu – także dla początkujących
Pomysłów na pracę w domu nie brakuje – coraz więcej osób decyduje się na własną działalność i szuka zleceń przez platformy takie jak Useme, Fiverr czy Upwork. Popularne kierunki to m.in.:
- pisanie tekstów i tłumaczenia,
- projektowanie graficzne i tworzenie stron internetowych,
- edycja video, montaż podcastów,
- prowadzenie profili społecznościowych dla małych firm,
- korekta i redakcja treści,
- tworzenie i sprzedaż kursów online.
A co dla początkujących?
- zdalna obsługa klienta (czat, e-mail, infolinia),
- wprowadzanie danych,
- transkrypcje nagrań,
- moderacja treści na forach i grupach społecznościowych.
To dobry start, by nabrać doświadczenia i stopniowo rozwijać swoje kompetencje.
Biuro w domu – jak zorganizować miejsce do pracy w domu?
W teorii wystarczy laptop i wi-fi. I jeśli już pędzisz z nimi na ulubiony fotel – zatrzymaj się na moment. Bez choćby symbolicznie wydzielonej przestrzeni trudno o skupienie, a bóle karku i pleców pojawią się szybciej, niż myślisz. Biuro w domu musi być przestrzenią przeznaczoną tylko do wykonywania zadań służbowych – inaczej łatwo wpaść w pułapkę bycia w pracy przez cały czas.
Jak zorganizować miejsce, by było ergonomicznie?
Jeśli to możliwe, wybierz przestrzeń z naturalnym światłem i zadbaj o dobrze dobraną lampkę, która nie będzie męczyć wzroku po zmroku. Twój kręgosłup prędzej czy później wyśle sygnał, że stołek z kuchni to jednak kiepski pomysł, dlatego wybierz wygodny, najlepiej ergonomiczny biurowy fotel. Warto też pomyśleć o drobnych udogodnieniach, takich jak klawiatura i podstawka pod laptopa, dzięki której jego ekran będzie na wysokości Twojego wzroku.
Co, jeśli mieszkasz w kawalerce i nie masz gdzie wstawić biurka? Spróbuj wydzielić choć niewielki kąt. Parawan, regał, nawet zasłona – cokolwiek, co pozwoli symbolicznie oddzielić „gabinet” od reszty mieszkania. Chodzi o sygnał dla głowy: tu pracuję, tam odpoczywam.
Jak efektywnie pracować z domu?
Kiedy biuro jest dwa kroki od łóżka, łatwo stracić motywację. Praca zdalna w domu daje swobodę i niesie ze sobą też mnóstwo rozpraszaczy – od hałasu sąsiadów, przez „tylko szybkie pranie”, po niekończące się scrollowanie. Co więc zrobić, by tak się nie stało?
- Ustal konkretne godziny pracy. Trzymaj się ich, nawet jeśli nikt nie patrzy.
- Zacznij dzień od małej rutyny: przebierz się, przygotuj kawę, sprawdź plan.
- Zanotuj trzy najważniejsze zadania, nie więcej. Jeśli wszystko jest priorytetem, to nic nim naprawdę nie jest.
- Spróbuj wdrożyć pomodoro – to technika polegająca na pracy w blokach po 25 minut z krótkimi przerwami.
- Raportuj swoją pracę – nawet sobie samemu na koniec dnia. Jeśli lista zadań się nie kurczy, poczujesz większą mobilizację następnego dnia. A jeśli maleje, to będzie Twój moment dumy w ciągu dnia.
I jeszcze jedno: ciało i głowa lepiej działają, gdy nie są przyklejone do ekranu bez przerwy przez osiem godzin. Pamiętaj o tym, żeby zaplanować sobie krótkie przerwy.
To również ważna część pracy zdalnej.
